اختلالات اضطرابی Anxiety Disorders
اختلال وحشت زدگی ( Panic Disorder)
وحشتزدگی یا حمله پانیک عبارت است از حملهٔ حاد شدید اضطراب همراه با احساس مرگ قریبالوقوع اغلب با احساس سکته قلبی که فراوانی بروز آنها از چند حمله در یک روز تا یک مورد در سال، متفاوت است. اختلال وحشتزدگی، نوعی وضعیت روانی از گروه اختلالات اضطرابی است که با هجوم ناگهانیِ وحشت به بیمار و ترس شخص از وقوع مجدد آنها مشخص میشود. این حملات که معمولاً بیش از چند دقیقه طول نمیکشند، با علایمی چون تپش قلب، عرق کردن، احساس تنگی نفس و فشردگی در سینه، احساس ازدستدادن تعادل یا گیجی همراه است. این علایم آنقدر گسترده هستند که افراد فکر میکنند دچار سکتهٔ قلبی شدهاند و میترسند که بمیرند. با وجودی که خود بیمار فکر میکند که مرگ یا آسیب جسمی قریبالوقوع است، اما حملهٔ پانیک باعث عوارض جسمانی (همانند مرگ یا سکتهٔ قلبی) نمیشود؛ بنابراین حملهٔ پانیک، اگر هم روی دهد، مدت محدودی دارد.
حمله پانیک قاعدتاً میتواند از بستر بیماریهای دیگری نیز برای افراد اتفاق بیفتد که اکثر آن اختلالات نیز روحی- روانی هستند. بهعنوان مثال از شایعترین بیماریهایی که با حملات هراس نیز همراه است گذر هراسی یا خود بیمار انگاری وسواس فکری-عملی و اختلال دوقطبی هستند.
نشانههای جسمی و روانی حمله پانیک
علائم حملهٔ پانیک عبارت است از: بروز شدید و ناگهانی ترس و احساس ناراحتی فوقالعاده که در عرض چند دقیقه به اوج میرسد. همچین ذکر این نکته را باید در نظر گرفت که حملهٔ پانیک هم در حالت آرامش و استراحت و هم در حالت اضطراب رخ میدهد.
• تپش قلب، کوبش قلب با افزایش ضربان آن
• عرقکردن
• لرزش بدن یا احساس تکان خوردن
• احساس تنگی نفس و نرسیدن هوا
• احساس خفگی
• درد یا ناراحتی قفسهٔ سینه
• تهوع یا ناراحتی شکمی
• احساس سرگیجه، بیثباتی، منگی یا غش
• احساس گرما یا لرز (گُرگرفتگی یا سرما)
• احساس خوابرفتگی عضلات
• گسست از واقعیت (احساس غیرواقعی بودن) یا گسست از خویشتن (احساس جدا شدن از خود)
• ترس از دست دادن کنترل یا دیوانه شدن
• ترس از مرگ
درمان اختلال وحشت زدگی و یا پانیک (Panic Disorder) از طریق رویکرد شناختی-رفتاری (CBT)
درمانهای شناختی-رفتاری، درمانهای مؤثری برای اختلال پانیک هستند. از چندین گزارش این نتیجه بر میآید که درمانهای شناختی-رفتاری بر دارودرمانیِ صرف ارجحیت دارند. در چندین مطالعه و گزارش معلوم شده که ترکیب درمانهای شناختی-رفتاری با دارودرمانی، موثرتر از هر یک از این رویکردها به تنهایی است. در چندین مطالعه با پیشگری درازمدت بیماران درمان شده با شناخت درمانی یا رفتاردرمانی، معلوم شد که این دو درمان فروکش درازمدتی در علایم ایجاد میکنند.
درمان شناختی رفتاری اختلال وحشت زدگی چندین هدف را دنبال می کند:
1. به شنا کمک می کند تا ماهیت اضطراب و حشتزدگی را درک کنید
2. موقعیتهای هراس آور یا اجتنابی را شناسایی کنید
3. ماهیت، شدت و فراوانی علائم و موقعیت های برانگیزانند وحشتزدگی را از شما دور میکند
اختلال فوبیا (Phobia)
هراس شدید یا بیمارگونه که در روانشناسی به فوبیا شهرت دارد ، عبارت است از نوعی ترس پایدار که باعث اختلال در زندگی روزمره فرد میشود. برخلاف ترس معمولی که واکنشی زودگذر و طبیعی به یک عامل خطرناک خارجی است، هراس بیشتر ترس از قرار گرفتن در یک موقعیت خطرناک است مانند ترس از پرواز یا ماشینسواری. در برخی موارد، فرد هرگز در تماس با چیزی که از آن میترسد نبودهاست.
فوبیا ترس نامعقول و شدید از یک موضوع، یک موقعیت یا یک شیء است. در واقع با اینکه فرد میداند ترسش نامعقول است ولی توانایی کنترل آن را ندارد و اگر در معرض آنچه که از آن «هراس» دارد، قرار بگیرد موجی از اضطراب، ترس شدید و حتی وحشتزدگی بر او چیره میشود و این تجربه چنان برایش ناخوشایند است که سعی میکند همیشه از آن مورد «هراس آور» دوری کند. در میان اختلال اضطراب، «فوبیاها» از همه شایع ترند. سالانه ۷٫۸ ٪ از بزرگسالان آمریکایی از یکی از انواع هراسزدگی رنج میبرند و هراسهای بیمارگونه، شایعترین اختلال روانشناختی در میان زنان و دومین اختلال شایع در میان مردان سنین بالای ۱۵ سال است.
درمان فوبیا (Phobia) از طریق رویکرد شناختی رفتاری (CBT)
درمان شناختی-رفتاری از روشهای بسیار موثر در درمان فوبیا می باشد، خصوصا روندی که درمان از راه حساسیت زدایی یا درمان از راه مواجهه نامیده می شود. در این روش شما به تدریج و تحت شرایط کنترل شده در معرض چیزی قرار می گیرید که از آن می ترسید. وقتی شما در معرض آن عامل قرار می گیرید، یاد می گیرید که از طریق آرامش، کنترل تنفس یا سایر راهبردهای کاهش اضطراب بر ترس خود غلبه کنید.
اختلال اضطراب فراگیر یا اختلال اضطراب منتشر (Generalised Anxiety Disorder)
اختلال اضطراب فراگیر یا اختلا اضطراب منتشر نوعی اختلال اضطرابی است که به صورت نگرانی بیش از اندازه و نامعقول در مورد اتفاقات و فعالیتهای روزمره تعریف می شود
اضطراب بیش از حد بدون هیچ دلیل مشخص، علامت اصلی اضطراب فراگیر است. در این اختلال شخص بهطور اغراقآمیزی در مورد اتفاقات روزمره نگران است. افراد مبتلا، دائماً منتظر یک فاجعه هستند و نمیتوانند نگرانی خود را در مورد امور مختلف مثل سلامتی، پول، خانواده، شغل و تحصیل کنترل کنند. ترس، نگرانی و وحشت، جزئی از حالت روزمره افراد مبتلا است. در این افراد اضطراب چنان برتفکر آنها مسلط شده، که در انجام کارهای روزمره و روابط اجتماعی دچار مشکل هستند. گاهی ممکن است با فکر کردن به کارهای روزانه دچار اضطراب شویم و این کاملاً طبیعی است. اما فرد مبتلا ، توانایی کنترل نگرانی و اضطرابش را ندارد. او احساس میکند که کنترل همه چیز از دستش خارج شدهاست.
نشانههای اختلال اضطراب فراگیر متنوع و متفاوت است. اما مهمترین نشانه این اختلال، نگرانی مفرط در طول روز بدون هیچ دلیل خاصی است. افراد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر بهطور غیرقابل کنترلی دربارهٔ وقایع و شرایط روزانه و معمول نگران هستند. شخص چندین بار در روز بهصورت غیرقابل کنترل در مورد مسائل مختلف نگران میشود. او خوب میداند که دلیلی برای نگرانی وجود ندارد ولی بازهم توانایی کنترل خود را ندارد. اغلب افراد مبتلا به این اختلال تلاش زیادی برای آرام کردن ذهنشان و استراحت دادن به آن میکنند. این نگرانی زیاد از حد و غیرواقعی است و در روابط و فعالیتهای روزمره اختلال ایجاد میکند.
درمان اختلال اضطراب فراگیر یا اختلال اضطراب منتشر (Generalised Anxiety Disorder) از طریق رویکرد شناختی رفتاری (CBT)
بهترین درمان برای این بیماران، رویکرد شناختی و رفتاری می باشد.
مهترین مهارتهایی که در درمان اختلا اضطراب فراگیر می آموزید:
• خود نظارتی
• آموزش ریلکسیشن یا آرمیدگی
• بازسازی شناختی
• تمرین رفتاری
درمان اختلال اضطراب فراگیر نیاز به حضور یا پیگیری جدی و مرتب جلسات درمان و همکاری شما برای انجام تکالیف خودیاری است. انجام این تکالیف به شما کمک می کند که با روش موثری با اضطراب خود مقابله کنید، واقعیت این است که اضطراب و نگرانی مزمن شما یک شبه بهتر نخواهد شد.
اختلال اضطراب اجتماعی Social Anxiety Disorder
اختلال اضطراب اجتماعی نوعی اضطراب است که با ترس و اضطراب شدید در موقعیتهای اجتماعی شناخته میشود و حداقل بخشی از فعالیتهای روزمره شخص را مختل میکند. اضطراب اجتماعی یک اختلال بسیار ناتوانکنندهاست که میتواند بسیاری از جنبههای زندگی فرد را مختل کند. در موارد شدید، اضطراب اجتماعی میتواند کیفیت زندگی فرد را به شکل چشمگیری کاهش دهد. در حالی که شخص مبتلا معمولاً متوجه غیرمنطقی بودن یا زیادهروی در این احساس ترس و نگرانی میشود، ولی غلبه کردن بر این ترس برایش بسیار سخت است.
علائم جسمی که معمولاً همراه اضطراب اجتماعی هستند شامل سرخ شدن، تعریق زیاد، لرزش، تپش قلب، احساس دل آشوب و لکنت زبان میشود. در موارد نگرانی و ترس شدید حملات پنیک نیز ممکن است اتفاق بیفتد.
درمان اختلال اضطراب اجتماعی Social Anxiety Disorder از طریق رویکرد شناختی رفتاری (CBT)
درمان های شناختی-رفتاری ) CBT ) در کاهش علائم اختلال اضطراب احتماعی موثر می باشند.
درمان های موثر CBT برای درمان اختلال اضطراب اجتماعی بعضی موارد زیر را شامل می شوند:
• مواجهه درمانی، که در آن درمانجو به رغم استرسی که به او وارد می شود، در آن موقعیت اجتماعی باقی می ماند. این موقعیت ممکن است یک موقعیت اجتماعی واقعی یا یک موقعیت اجتماعی مصنوعی باشد.
• آموزش مهارتهای اجتماعی
• بازسازی شناختی، که برای به چالش کشیدن و جایگزین کردن سوگیری های منفی در پردازش اطلاعات خو سنجی های منفی از عملکرد اجتماعی طراحی شده است.
شما در درمان شناختی رفتاری منفعل نیستید. لازم است شما فعالانه با درمان درگیر شوید. از شما انتظار می رود در جلسات هفتگی شرکت کنید، کاربرگ های ارزیابی مشکل را پر کنید و تکالیفی که درمانگرتان جهت خود یاری تعیین می کند را انجام دهید.
بیشتر بیمارانی که در درمان شناختی رفتاری شرکت می کنند بهبودی قابل توجه ای را بدست می آورند. حتی در صورتی که به سرعت بهبود بیابید، باید برنامه درمانی را کامل کنید. خاتمه درما پیش از موعد مقرر احتمال عود و برگشت علائم را افزایش می دهد.
دوره درمانی برای 15 تا 17 جلسه طراحی شده است. سه جلسه اول به طور معمول برای ارزیابی و آشنایی با بیمار و شناخت اختلال و درمان آن اختصاص می یابد و سایر جلسات به اجرای تکنیکها و راهبردهای درمانی اختصاص پیدا می کند.
شما عزیزان می توانید به طور شبانه روز از طریق آنلاین www.sehatpsychology.com.au وقت مشاوره را تعیین کنید. و یا در طول هفته از طریق ایمیل admin@sehatpsychology.com.au و یا تلفن (08) 7079 9529 با پذیرش مرکز صحت تماس برقرار نمایید و با آدمین ما در خصوص تعیین نوبت به صورت آنلاین ویا حضوری (در صورتی که در آدلاید حضور دارید) صحبت نمایید.